Najlepszym sposobem na cukrzycę typu 2 nie jest metformina, ale... profilaktyka - zdrowa dieta, aktywność fizyczna i odpoczynek.
Musisz pamiętać o tych czynnikach w szczególności jeżeli twoje problemy metaboliczne dopiero się rozpoczynają - dzięki naturalnym metodom można bowiem zatrzymać albo nawet cofnąć zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej.
Nawet jednak jeśli już chorujesz na cukrzycę, bierzesz lub zaczynasz brać leki, to środki naturalne będą niezastąpionym wsparciem leczenia. Określone zioła, składniki diety (owoce, warzywa) czy ekstrakty roślinne pomogą ci ustabilizować poziom cukru we krwi, usprawnić tolerancję glukozy i ograniczyć wyrzuty insuliny. W cięższych przypadkach naturalne maści i okłady pomogą również wyleczyć owrzodzenia cukrzycowe.
Pamiętaj, aby wszelkie zmiany w dawkowaniu leków zawsze konsultować ze swoim lekarzem - nie odstawiaj ich na własną rękę.
Coraz więcej współczesnych badań potwierdza bowiem starą mądrość, że aby zachować zdrowie wystarczy używać swojego ciała zgodnie z jego przeznaczeniem. Mamy już dowody na to, że gospodarkę metaboliczną można w dużej mierze naturalnie uzdrowić poprzez odpowiednią dietę, aktywność fizyczną, a także lecznicze formy postu.
Najpopularniejsze leki na cukrzycę to:
- Preparaty insulinowe
- Nieinsulinowe:
- Metformina
- Pioglitazon (Pioglitazone)
- Pochodne sulfonylomocznika
- Inne np. leki uzupełniające działanie insuliny, leki zmniejszające wchłanianie glukozy, inhibitory alfa-glukozydazy, czy leki zwiększające wydalanie glukozy wraz z moczem
Niedobory jakie mogą wywołać leki na cukrzycę:
- witaminy: B1, B3, B6, B9, B12,
- mikroelementy: magnez,
- inne związki: glukozamina, koenzym Q10, hormon DHEA
Ważne informacje dotyczące cukrzycy
Niektóre rośliny mają działanie hiperglikemiczne, czyli podwyższają poziom cukru we krwi. Są to między innymi nasiona selera, gotu kola i rozmaryn.
Sztuczne słodziki mogą przyczyniać się do rozwoju cukrzycy i wielu innych zaburzeń oraz chorób, a nawet zwiększać skłonności do powstawania nowotworów. Słodziki mają działanie neurotoksyczne (niszczące układ nerwowy), co jest zjawiskiem powszechnym w wielu chorobach, w tym właśnie w cukrzycy i raku. Do najpopularniejszych sztucznych słodzików należą: aspartam, acesulfam K, sacharyna, sukraloza, alkohole cukrowe (np. glicerol, mannitol, metanol, sorbitol, ksylitol). [1,2,3,4,5]
Spożywanie kofeiny oraz palenie tytoniu zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy. [6, 7]
Metformina wywołuje w organizmie poważne niedobory w zakresie witaminy B12 (oraz jej półproduktów), kwasu foliowego (B9) oraz koenzymu Q10 (bardzo ważnego dla zdrowia serca). Niedobory B9 i B12 zwiększają ryzyko wystąpienia określonych odmian anemii oraz zwiększają poziomy homocysteiny, które prowadzą do chorób serca. Metformina, oraz nowsze leki - pochodne sulfonylomocznika zwiększają ryzyko śmierci z powodu epizodu sercowego oraz ryzyko rozwoju niedoczynności tarczycy. [8,9,10,11,12]
Obróbka cieplna podwyższa indeks glikemiczny wielu rodzajów naturalnej żywności (w szczególności marchwi, owsa, bobu czy buraków), przez co po ich spożyciu znacznie podwyższa się poziom glukozy i insuliny we krwi. Ponadto żywność taka jest mniej sycąca w porównaniu do surowych warzyw. [13]
Pestycydy (związki chloroorganiczne, DDT, simazyna, lindan oraz część ich składników aktywnych) już od dziesiątek lat wiąże się ze wzrostem zachorowań na raka i szeregiem innych niebezpiecznych chorób, w tym również z występowaniem cukrzycy oraz rozpowszechnieniem się zaburzeń z rodzaju neuropatii. [14,15,16,17]
Naturalne alternatywy dla leków na cukrzycę - suplementy, zioła i sposoby na obniżenie cukru
Owoc aceroli, bogaty w witaminę C, obniża poziom cukru we krwi. [18,19]
Lucerna siewna obniża poziom cukru we krwi i normalizuje wyrzuty insuliny. [20]
Aloes zwyczajny obniża poziom cukru we krwi, przyspiesza gojenie się oparzeń oraz owrzodzeń cukrzycowych (w połączeniu z innymi substancjami). [21,22,23]
Kwas alfa-linolenowy (egzogenny kwas tłuszczowy pochodzący głównie z olejów roślinnych) pomaga obniżyć poziom cukru we krwi jednocześnie zwiększając wrażliwość na insulinę. [24]
Kwas alfa-liponowy w połączeniu z benfotiaminą (rozpuszczalną w tłuszczach formą witaminy B1) normalizuje poziom cukru we krwi oraz hamuje stres oksydacyjny w cukrzycy typu 2. [25,26,27,28]
Witaminy o właściwościach antyoksydacyjnych (C, E) zmniejszają zaburzenia pamięci u osób z cukrzycą. [29]
Arginina, metionina oraz N-acetylocysteina (NAC) to aminokwasy, które przynoszą wiele korzyści zdrowotnych osobom otyłym cierpiącym na cukrzycę. [30,31,32,33,34,35,36]
Olej z nasion rukoli obniża stres oksydacyjny oraz łagodzi objawy cukrzycy. [37]
Ashwagandha to zioło adaptogenne często stosowane w celu wzmocnienia pracy narządów ściśle związanych ze stresem (np. nadnercza). Znane jest również z tego, że zwiększa wrażliwość na insulinę. [38]
Astaksantyna jest silnym antyoksydantem, której działanie w zakresie regulowania ciśnienia krwi oraz poziomu glukozy wypada lepiej w porównaniu do leków takich jak kaptopryl czy pioglitazon. [39,40,41]
Traganek jest ziołem adaptogennym, które wzmacnia układ odpornościowy i w związku z tym pomóc zmniejszyć insulinooporność, a także nietolerancję glukozy. Poza tym, substancje zawarte w traganku spowalniają procesy starzenia oraz redukują autoimmunologiczne uszkodzenia na jakie narażona jest trzustka u chorych na cukrzycę. [42,43,44,45]
Ekstrakt z bambusa może zapobiegać lipotoksyczności (gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w narządach wewnętrznych) u osób z cukrzycą typu 2. [46]
Liść laurowy normalizuje poziom cukru we krwi oraz lipidogram u diabetyków. [47]
Borówki (owoce jak również liście) mają właściwości przeciwcukrzycowe. [48,49,50]
Karnityna (związek, który ludzki organizm samodzielnie produkuje z lizyny i metioniny) obniża cholesterol u osób z cukrzycą lepiej niż symwastatyna, ponadto łagodzi objawy bólowe w neuropatiach. [51,52]
Niektóre zioła hamują glikację białek, dzięki czemu wykazują duży potencjał przeciwcukrzycowy. W testach najlepiej wypadły goździki, korzennik lekarski oraz cynamon. [53,54]
Nasiona kminu rzymskiego działają regulująco na poziom cukru we krwi. Mogą być nawet skuteczniejsze niż lek przeciwcukrzycowy glibenklamid. [55]
Dieta z niską podażą węglowodanów (keto, paleo) pozwala pozbyć się otyłości brzusznej oraz niekorzystnych zmian w lipidogramie (zawartości tłuszczów we krwi). W szczególności tyczy się to osób chorujących na cukrzycę. [56]
Tran oraz olejek arganowy mogą poprawiać zdolności metaboliczne: wrażliwość na insulinę oraz tolerancję na glukozę. [57]
Czosnek pomaga obniżyć poziom cukru oraz ciśnienie krwi. [58]
Ekstrakt z pestek winogron ma podobne działanie lecznicze co metformina, a nie powoduje skutków ubocznych. [59, 60]
Hibiscus (róża chińska) normalizuje ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu u osób z cukrzycą. [61,62]
Dieta bogata w błonnik, niskosodowa oraz niskotłuszczowa daje lepsze efekty terapeutyczne niż metoprolol. Badanie przeprowadzono na pacjentach cierpiących na cukrzycę oraz nadciśnienie. [63]
Pokrzywa obniża poziom cukru we krwi. [64]
Owies to jedno z niewielu zbóż, które wykazuje działanie terapeutyczne w cukrzycy. Wynika ono głównie z zawartości beta-glukanów, które znajdziemy również w wielu grzybach oraz drożdżach. Beta-glukany pozwalają uregulować poziom cukru oraz cholesterolu w cukrzycy, mają też działanie antyrakowe oraz kompleksowo wspierają układ odpornościowy. [65,66]
Liść oliwny oraz oliwa z oliwek działają przeciwcukrzycowo i przeciwzapalnie, a także zmniejszają objawy bólowe w neuropatii cukrzycowej. [67,68,69]
Kwasy omega-3 pomagają zbić podwyższony poziom cukru we krwi. [70,71]
Owoc granatu reguluje poziom cukru we krwi. Oprócz tego poprawia pamięć u diabetyków, pomaga schudnąć, przyspiesza gojenie się ran oraz poprawia efekty stosowania tolbutamidu. [72,73,74,75]
Herbata Rooibos poprawia tolerancję glukozy oraz usprawnia produkcję insuliny. [76]
Spirulina oraz inne produkty będące źródłem chlorofilu (głównie zielone) znacznie obniżają cukier we krwi, nawet do niebezpiecznie niskiego poziomu jeśli stosować je razem z lekami przeciwcukrzycowymi. [77]
Stewia to zioło blisko 200 razy słodsze od cukru spożywczego. Wykazuje działanie przeciwcukrzycowe, antyoksydacyjne i antywirusowe. Stewia usprawnia funkcje komórek beta trzustki i zapobiega rozwojowi związanych z cukrzycą chorób nerek, do których często przyczyniają się zresztą sztuczne słodziki. Oczywiście stewia również ma wpływ na nieznaczne podwyższenie cukru we krwi, ale w porównaniu do zwykłego cukru oraz chemicznych słodzików nie powoduje praktycznie żadnego niebezpieczeństwa zdrowotnego. [78,79,80,81,82,83,84,85]
Suplementacja wapnia zapobiega obniżeniu wchłanialności witaminy B12 przy stosowaniu metforminy. [86]
Niedobór magnezu może być jedną z przyczyn cukrzycy oraz nadciśnienia. [87,88,89,90,91]
Biotyna (wit. B7) oraz chrom obniżają poziom cukru we krwi. [92,93]
Witamina C w połączeniu z odpowiednią codzienną porcją warzyw i owoców (które zawierają substancje ułatwiające jej wchłanianie) znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę. [94]
Witamina D to związek kluczowy w zapobieganiu oraz leczeniu cukrzycy i chorób autoimmunologicznych. Odpowiednia suplementacja może w ogromnym stopniu zwiększyć wrażliwość na insulinę. [95,96,97,98,99]
[1] Abou-Donia et al: Splenda alters gut microflora and increases intestinal p-glycoprotein and cytochrome p-450 in male rats. J Toxicol Environ Health A 2008;71(21):1415-29
[2] Aston-Mourney et al: Too much of a good thing: why it is bad to stimulate the beta cell to secrete insulin. Diabetologia 2008 Apr;51(4):540-5
[3] Bandyopadhyay et al: Genotoxicity testing of low-calorie sweeteners: aspartame, acesulfame-K, and saccharin. Drug Chem Toxicol 2008;31(4):447-57
[4] Goldsmith: Acute and subchronic toxicity of sucralose. Food Chem Toxicol 2000;38 Suppl 2:S53-69
[5] Humphries et al: Direct and indirect cellular effects of aspartame on the brain. Eur J Clin Nutr 2008 Apr;62(4):451-62
[6] Foy CG et al: Smoking and incidence of diabetes among United States adults: findings from the insulin resistance atherosclerosis study. Diabetes Care 2005;28(10):2501-07
[7] No authors listed: Caffeine May Hamper Blood Sugar Control: Caffeine at Mealtime May Cause Problems for People With Type 2 Diabetes. WebMD Health News July 26, 2004
[8] Berger: Incidence of severe sideeffects during therapy with sulfonylureas and biguanides. Horm Metab Res Suppl 1985;15:111-5
[9] Campbell: Metformin and the sulphonylureas: the comparative risk. Horm Metab Res Suppl 1985;15:105-11
[10] Fisman et al: Oral antidiabetic treatment in patients with coronary disease: time-related increased mortality on combined glyburide/metformin therapy over a 7.7-year follow-up. Clin Cardiol 2001 Feb;24(2):151-8
[11] Fisman et al: Antihyperglycemic treatment in diabetics with coronary disease: increased metforminassociated mortality over a 5-year follow-up. Cardiol 1999;91(3):195-202
[12] Jatwa & Kar: Amelioration of metformin-induced hypothyroidism by Withania somnifera and Bauhinia purpurea extracts in Type 2 diabetic mice. Phytother Res 2009 Aug;23(8):1140-5
[13] Gustafsson et al: Influence of processing and cooking of carrots in mixed meals on satiety, glucose and hormonal response. Int J Food Sci Nutr 1995 Feb;46(1):3-12
[14] Airaksinen et al: Association between type 2 diabetes and exposure to persistent organic pollutants. Diabetes Care 2011 Aug 4
[15] Donato & Zani: Chronic exposure to organochlorine compounds and health effects in adults: diabetes and thyroid diseases. Ann Ig 2010 May-Jun;22(3):185-98
[16] Lee et al: Low dose organochlorine pesticides and polychlorinated biphenyls predict obesity, dyslipidemia, and insulin resistance among people free of diabetes. PLoS One 2011;6(1):e15977
[17] Lee et al: Association of organochlorine pesticides with peripheral neuropathy in patients with diabetes or impaired fasting glucose. Diabetes 2008 Nov;57(11):3108-11
[18] [note]Barbalho et al: Evaluation of glycemic and lipid profile of offspring of diabetic Wistar rats treated with Malpighia emarginata juice. Exp Diabet Res 2011;2011:173647
[19] Hanamura et al: Antihyperglycemic effect of polyphenols from Acerola (Malpighia emarginata DC.) fruit. Biosci Biotechnol Biochem 2006 Aug;70(8):1813-20
[20] Gray & Flatt: Pancreatic and extra-pancreatic effects of the traditional anti-diabetic plant, Medicago sativa (lucerne). Br J Nutr 1997 Aug;78(2):325-34
[21] Ghannam et al: The antidiabetic activity of aloes: preliminary clinical and experimental observations. Horm Res 1986;24(4):288-94
[22]Sánchez et al: Prevention of vascular ulcers and diabetic foot. Non-randomized open clinical evaluation on the effectiveness of “Mepentol Leche”. Rev Enferm 2006 Oct;29(10):25-30
[23] Somboonwong et al: Therapeutic effects of Aloe vera on cutaneous microcirculation and wound healing in second degree burn model in rats. J Med Assoc Thai 2000 Apr;83(4):417-25
[24] Ogawa et al: Dietary alpha-linolenic acid inhibits angiotensin-converting enzyme activity and mRNA expression levels in the aorta of spontaneously hypertensive rats. J Oleo Sci 2009;58(7):355-60
[25] Beltramo et al: Effects of thiamine and benfotiamine on intracellular glucose metabolism and relevance in the prevention of diabetic complications. Acta Diabetol 2008 Sep;45(3):131-41
[26] Du et al: Oral benfotiamine plus alpha-lipoic acid normalises complication-causing pathways in type 1 diabetes. Diabetologia 2008 Oct;51(10):1930-2
[27] Du et al: Oral benfotiamine plus alpha-lipoic acid normalises complication-causing pathways in type 1 diabetes. Mol Nutr Food Res 2010 Jan;54(1):7-16
[28] Stirban et al: Benfotiamine prevents macro- and microvascular endothelial dysfunction and oxidative stress following a meal rich in advanced glycation end products in individuals with type 2 diabetes. Diabetes Care 2006 Sep;29(9):2064-71
[29] Chui & Greenwood: Antioxidant vitamins reduce acute meal-induced memory deficits in adults with type 2 diabetes. Nutr Res 2008 Jul;28(7):423-9
[30] Cestaro: Effects of arginine, S-adenosylmethionine and polyamines on nerve regeneration. J Appl Physiol 2008 Jun;104(6):1727-35
[31] Fisman et al: The nitric oxide pathway: is L-arginine a gate to the new millennium medicine? A metaanalysis of L-arginine effects. J Med 1999;30(3-4):131-48
[32] Fu et al: Dietary L-arginine supplementation reduces fat mass in Zucker diabetic fatty rats. J Nutr 2005 Apr;135(4):714-21
[33] Lucotti et al: Beneficial effects of a long-term oral L-arginine treatment added to a hypocaloric diet and exercise training program in obese, insulin-resistant type 2 diabetic patients. Am J Physiol Endocrinol Metab 2006 Nov;291(5):E906-12
[34] McConell: Effects of L-arginine supplementation on exercise metabolism. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2007 Jan;10(1):46-51
[35] Martina et al: Long-term N-acetylcysteine and L-arginine administration reduces endothelial activation and systolic blood pressure in hypertensive patients with type 2 diabetes. Diabet Care 2008 May;31(5):940-4
[36] Piatti et al: Long-term oral L-arginine administration improves peripheral and hepatic insulin sensitivity in type 2 diabetic patients. Diabet Care 2001 May;24(5):875-80
[37] El-Missiry & Gindy: Amelioration of alloxan induced diabetes mellitus and oxidative stress in rats by oil of Eruca sativa seeds. Ann Nutr Metab 2000;44(3):97-100
[38] Anwer et al: Effect of Withania somnifera on insulin sensitivity in non-insulin-dependent diabetes mellitus rats. Basic Clin Pharmacol Toxicol 2008 Jun;102(6):498-503
[39] Nakano et al: Inhibitory effect of astraxanthin combined with Flavangenol on oxidative stress biomarkers in streptozotocin-induced diabetic rats. Int J Vitam Nutr Res 2008 Jul-Sep;78(4-5):175-82
[40] No authors listed: Astaxanthin protects beta-cells against glucose toxicity in diabetic db/db mice. Redox Rep 2002;7(5):290-3
[41] Preuss et al: High dose astaxanthin lowers blood pressure and increases insulin sensitivity in rats: are these effects interdependent? Int J Med Sci 2011;8(2):126-38
[42]Chan et al: Antihyperglycemic and antioxidative effects of a herbal formulation of Radix Astragali, Radix Codonopsis and Cortex Lycii in a mouse model of type 2 diabetes mellitus. Clin Exp Immunol 2009 Apr;156(1):78-87
[43] Lau et al: Radix astragali and Radix rehmanniae, the principal components of two antidiabetic foot ulcer herbal formulae, elicit viability-promoting effects on primary fibroblasts cultured from diabetic foot ulcer tissues. Phytother Res 2009 Jun;23(6):809-15
[44] Lei et al: Anti-aging effect of astragalosides and its mechanism of action. Acta Pharmacol Sin 2
[45] Li et al: Effect of Astragalus polysaccharide on pancreatic cell mass in type 1 diabetic mice. Zhongguo Zhong Yao Za Zhi 2007 Oct;32(20):2169-73
[46] Panee et al: A novel function of bamboo extract in relieving lipotoxicity. Phytother Res 2008 May;22(5):675-80
[47] Khan et al: Bay leaves improve glucose and lipid profile of people with type 2 diabetes. J Clin Biochem Nutr 2009 Jan;44(1):52-6
[48] Abidov et al: Effect of Blueberin on fasting glucose, C-reactive protein and plasma aminotransferases, in female volunteers with diabetes type 2: double-blind, placebo controlled clinical study. Georgian Med News 2006 Dec;(141):66-72 [LINK]
[49] Draelos et al: An evaluation of the effect of a topical product containing C-xyloside and blueberry extract on the appearance of type II diabetic skin. J Cosmet Dermatol 2009 Jun;8(2):147-51
[50] Stull et al: Bioactives in blueberries improve insulin sensitivity in obese, insulin-resistant men and women. J Nutr 2010 Aug 19
[51] Ghelardini et al: Acetyl-l-carnitine induces muscarinic antinocieption in mice and rats. Neuropharma 2002 Dec;43(7):1180-7
[52] Solfrizzi et al: Efficacy and tolerability of combined treatment with L-carnitine and simvastatin in lowering lipoprotein(a) serum levels in patients with type 2 diabetes mellitus. Atheroscler 2006 Oct;188(2):455-61
[53] Dearlove et al: Inhibition of protein glycation by extracts of culinary herbs and spices. J Med Food 2008 Jun;11(2):275-81
[54] Prasad et al: An extract of Syzygium aromaticum represses genes encoding hepatic gluconeogenic enzymes. J Ethnopharmacol 2005 Jan 4;96(1-2):295-301
[55] Dhandapani et al: Hypolipidemic effect of Cuminum cyminum L. on alloxan-induced diabetic rats. Pharmacol Res 2002 Sep;46(3):251-5
[56] Sasakabset al: Effects of a moderate low-carbohydrate diet on preferential abdominal fat loss and cardiovascular risk factors in patients with type 2 diabetes. Diab Metab Syndr Obes 2011 ;4:167-74
[57] Samane et al: Fish oil and argan oil intake differently modulate insulin resistance and glucose intolerance in a rat model of dietary-induced obesity. Metabol 2009 Jul;58(7):909-19
[58] Eidi et al: Antidiabetic effect of garlic (Allium sativum L.) in normal and streptozotocin-induced diabetic rats. Phytomed 2006 Nov;13(9-10):624-9
[59] Adeneye et al: Hypoglycemic and hypolipidemic effects of methanol seed extract of Citrus paradisi Macfad (Rutaceae) in alloxan-induced diabetic Wistar rats. Nig Q J Hosp Med 2008 Oct-Dec;18(4):211-5
[60] Adeneye: Methanol seed extract of Citrus paradisi Macfad lowers blood glucose, lipids and cardiovascular disease risk indices in normal Wistar rats. Nig Q J Hosp Med 2008 Jan-Mar;18(1):16-20
[61] Mozaffari-Khosravi et al: Effects of sour tea (Hibiscus sabdariffa) on lipid profile and lipoproteins in patients with type II diabetes. J Altern Complement Med 2009 Aug;15(8):899-903
[62] Mozaffari-Khosravi et al: The effects of sour tea (Hibiscus sabdariffa) on hypertension in patients with type II diabetes. J Hum Hypertens 2008
[63] Pacy et al: Comparison of the hypotensive and metabolic effects of metoprolol therapy with a high fibre, low sodium, low fat diet in hypertensive type 2 diabetic subjects. Diabetes Res 1984 Nov;1(4):201-7
[64] Domola et al: Insulin mimetics in Urtica dioica: structural and computational analyses of Urtica dioica extracts. Fitoterapia 2004 Jan;75(1):74-6
[65] Butt et al: Oat: unique among the cereals. Eur J Nutr 2008 Mar;47(2):68-79
[66] Tapola et al: Glycemic responses of oat bran products in type 2 diabetic patients. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2005 Aug;15(4):255-61
[67] Eidi et al: Antidiabetic effect of Olea europaea L. in normal and diabetic rats. Phytother Res. 2009 Mar;23(3):347-50 and Br J Nutr 2007 Oct;98(4):720-6
[68] El & Karakaya: Olive tree (Olea europaea) leaves: potential beneficial effects on human health. Nutr Rev 2009 Nov;67(11):632-8
[69]Jemai et al: Antidiabetic and antioxidant effects of hydroxytyrosol and oleuropein from olive leaves in alloxan-diabetic rats. J Agric Food Chem 2009 Oct14;57(19):8798-804
[69] Kaeidi et al: Olive (Olea europaea L.) leaf extract attenuates early diabetic neuropathic pain through prevention of high glucose-induced apoptosis: In vitro and in vivo studies. J Ethnopharma 2011 Apr 22
[70] Grassi et al: Blood pressure is reduced and insulin sensitivity increased in glucose-intolerant, hypertensive subjects after 15 days of consuming high-polyphenol dark chocolate. J Nutr 2008 Sep;138(9):1671-6
[71] Huang et al: Amelioration of insulin resistance and hypertension in a fructose-fed rat model with fish oil supplementation. Metabolism 1997 Nov;46(11):1252-8
[72] Cambay et al: Pomegranate (Punica granatum L.) flower improves learning and memory performances impaired by diabetes mellitus in rats. Acta Physiol Hung 2011 Dec;98(4):409-20
[73] González-Ortiz et al: Effect of pomegranate juice on insulin secretion and sensitivity in patients with obesity. Ann Nutr Metab 2011;58(3):220-3
[74] Hidaka et al: Effects of pomegranate juice on human cytochrome p450 3A (CYP3A) and carbamazepine pharmacokinetics in rats. Drug Metab Dispos 2005 May; 33(5):644-8
[75] Kim et al: Inhibitory effect of pomegranate on intestinal sodium dependent glucose uptake. Am J Chin Med 2011;39(5):1015-27
[76] Kawano et al: Hypoglycemic effect of aspalathin, a rooibos tea component from Aspalathus linearis, in type 2 diabetic model db/db mice. Invest New Drugs 2010 Dec;28(6):766-82
[77] Cohen 2011;46
[78] Chang et al: Increase of insulin sensitivity by stevioside in fructose-rich chow-fed rats. J Neuroimmunol 2009 Feb 15;207(1-2):111-6
[79] Chen et al: Stevioside improves pancreatic beta-cell function during glucotoxicity via regulation of acetyl-CoA carboxylase. Am J Physiol Endocrinol Metab 2007 Jun;292(6):E1906-16
[80] Chen et al: Stevioside counteracts the glyburide-induced desensitization of the pancreatic beta-cell function in mice: studies in vitro. Metabol 2006 Dec;55(12):1674-80
[81] Curi et al: Effect of Stevia rebaudiana on glucose tolerance in normal adult humans. Biol Pharm Bull 2002 Nov;25(11):1488-90
[82] Gregersen et al: Antihyperglycemic effects of stevioside in type 2 diabetic subjects. Metabol 2004 Jan;53(1):73-6
[83] Guens: Stevioside. Phytochem 2003 Nov;64(5):913-21
[84] Jeppesen et al: Antihyperglycemic and blood pressure-reducing effects of stevioside in the diabetic Goto-Kakizaki rat. Metabol 2003 Mar;52(3):372-8
[85] Jeppesen et al: Stevioside induces antihyperglycaemic, insulinotropic and glucagonostatic effects in vivo: studies in the diabetic Goto-Kakizaki (GK) rats. Phytomed 2002 Jan;9(1):9-14
[86] Bauman et al: Increased intake of calcium reverses vitamin B12 malabsorption induced by metformin. Diabetes Care 2000 Sep;23(9):1227-31
[87] Kaya et al: Magnesium sulfate attenuates increased blood-brain barrier permeability during insulininduced hypoglycemia in rats. Can J Physiol Pharmacol 2001 Sep;79(9):793-8
[88] Ma et al: Associations of serum and dietary magnesium with cardiovascular disease, hypertension, diabetes, insulin, and carotid arterial wall thickness: the ARIC study. Atherosclerosis Risk in Communities Study. J Clin Epidemiol 1995 Jul;48(7):927-40
[89] Pham et al: Hypomagnesemia in patients with type 2 diabetes. Clin J Am Soc Nephrol 2007 Mar;2(2):366-73
[90] Rodríguez-Morán & Guerrero-Romero: Oral magnesium supplementation improves insulin sensitivity and metabolic control in type 2 diabetic subjects: a randomized double-blind controlled trial. Diabetes Care 2003 Apr;26(4):1147-52
[91]Song et al: Effects of oral magnesium supplementation on glycaemic control in Type 2 diabetes: a meta-analysis of randomized double-blind controlled trials. Cardiovasc Toxicol 2008;8(3):115-25
[92] Singer & Geohas: The effect of chromium picolinate and biotin supplementation on glycemic control in poorly controlled patients with type 2 diabetes mellitus: a placebo-controlled, double-blinded, randomized trial. Diabetes Technol Ther 2006 Dec;8(6):636-43
[93] Zhang et al: A high biotin diet improves the impaired glucose tolerance of long-term spontaneously hyperglycemic rats with non-insulin-dependent diabetes mellitus. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo) 1996 Dec;42(6):517-26
[94] Harding et al: Plasma vitamin C level, fruit and vegetable consumption, and the risk of new-onset type 2 diabetes mellitus: the European prospective investigation of cancer - Norfolk prospective study. Arch Intern Med 2008 Jul 28;168(14):1493-9
[95] Brekke & Ludvigsson: Vitamin D supplementation and diabetes-related autoimmunity in the ABIS study. Pediatr Diabet 2007 Feb;8(1):11-4
[96] Chiu et al: Hypovitaminosis D is associated with insulin resistance and beta cell dysfunction. Mol Cancer Ther 2008 Oct;7(10):3318-29
[97] Kumar et al: Improvement in glucose tolerance and beta-cell function in a patient with vitamin D deficiency during treatment with vitamin D. Anticancer Res 2006 Jan-Feb;26(1A):203-9
[98] Palomer et al: Role of vitamin D in the pathogenesis of type 2 diabetes mellitus. Diabetes Obes Metab 2008 Mar;10(3):185-97
